03 maart 2010

Open Content

Het wordt tijd om weer eens wat meer aandacht te besteden aan Open Content en Open Access. Was 2009 nog door SURFfoundation uitgeroepen tot Open Access jaar, is het begin dit jaar een beetje stil geworden rond deze initiatieven.

Nog even uitleggen wat Open Content en Open Access nu eigenlijk is. Open Content gaat er vanuit dat publicaties van artikelen of creatieve uitingen, vrij toegankelijk zijn voor een ieder die hier gebruik van wil maken. Dit is niet helemaal gelijk aan open Access, waar bij nog wel degelijk rechten op de inhoud gelden, maar hier een restrictie op zit van een bepaalde termijn of doelgroep. Dit kan zijn dat deze artikelen bijvoorbeeld na een half jaar vrij ter beschikking komen of dat deze binnen bijvoorbeeld de doelgroep onderwijs vrij toegankelijk zijn.

Dit betekent overigens niet dat er helemaal geen verdien model achter Open Content of Open Access materialen zit. Echter het businessmodel zit het niet in de content zelf maar in de diensten die naar aanleiding hiervan geleverd worden. Een voorbeeld uit het onderwijs is bijvoorbeeld dat de leermiddelen die in een opleiding gebruikt worden vrij toegankelijk zijn, maar de diensten zoals deelnemen aan een leergang en/of laten afnemen van assessments betaalde diensten zijn. De onderwijsinstelling die zijn materialen vrijgeeft kwalificeert zich hiermee om additionele diensten betaald te kunnen leveren. Een ander voorbeeld uit de entertainment industrie is dat de muziek van een artiest vrij te downloaden is, maar deze artiest trekt hiermee publiek naar de concerten waar is.

Ergens in de vorige eeuw heeft iemand ons doen geloven dat een kopie dezelfde waarde heeft als het origineel. Heeft een foto van de Mono Lisa dezelfde waarde als het originele schilderij? Of heeft een opname van een concert van U2 dezelfde waarde als het originele concert? Traditionele uitgeverijen laten ons in ieder geval geloven van wel. We betalen hier voor eerder geleverde diensten waarvan het merendeel van de inkomsten niet eens belanden bij de originele auteur of artiest. Dit terwijl deze artiesten en auteurs, met de huidige internet technologie, voldoende mogelijkheden hebben om zicht te profileren en zo hun diensten (concerten) aan de markt te brengen. Er komen steeds artiesten welke deze weg ontdekken en bekend raken zonder tussenkomst van de entertainment industrie.

Natuurlijk is dit bedreigend voor de traditionele bedrijfstakken. Zo zullen bijvoorbeeld de uitgeverijen en de entertainment industrie zich moeten beraden over waar hun toegevoegde waarde nu precies ligt. Het beschermen van de content middels copyright blijkt steeds meer een achterhoede gevecht te gaan worden. CD verkopen nemen dramatisch af en het downloaden is, ondanks de protectionistische maatregelen van de gevestigde orde, niet meer te stuiten. Beter is het om nieuwe businessmodellen te omarmen waaruit de toegevoegde waarde van hun diensten blijkt. Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld de wetenschappelijke uitgeverijen Plos en Biomed central. Deze hebben hun toegevoegde waarde in het redactie proces. De grootste belanghebber is hier de auteur, welke erkenning zoekt voor zijn onderzoek en expertise middels zijn publicaties. Deze is bereid hiervoor te betalen, terwijl de lezer deze content vrij ter beschikking krijgt met de zekerheid van kwaliteit door een professionele redactie. Een ander voorbeeld zijn de gratis kranten zoals Metro welke hun business model gewijzigd hebben naar advertentie inkomsten. Hiermee hebben zij een belang in een zo graat mogelijke (gratis) oplage, aangezien dit hun advertentie prijs bepaald.

Hier hoort een nieuw licentie model bij. Copyright hoort bij de oude wereld en is door de architectuur van het Internet gewoonweg niet te handhaven. Het leidt tot vele zinloze rechtszaken waarmee de gevestigde orde krampachtig probeert haar belangen te verdedigen. Creative Commons past beter bij het Internet en de nieuwe business modellen. Hierbij geeft de auteur de rechten voor het gebruik van zijn materialen, maar heeft wel de mogelijkheid zich hiermee te profileren door naamsvermelding te verlangen en/of enkel andere restricties aan het gebruik te verbinden. Toch vindt deze licentie vorm nog niet de weg naar het grote publiek. Daarom is er blijvende aandacht voor de Open Access en Open Content initiatieven zodat deze modellen geaccepteerd worden bij een breed publiek en bedrijven gestimuleerd worden om te komen tot business modellen welke gericht zijn op hun echte toegevoegde waarde.

Geen opmerkingen: